Palau

Palau

palau 

 

Obszar:                      508 km²,

Ludność:                    18 tys. (1998) , 21 tys. (2008)

Stolica :                      Melekelok (od 2006 r., wcześniej Koror)

Niepodległość:           1 października 1994

Ustrój:                         republika

Podział:                      jedność administracyjna

Etnicznie:                    Mikronezyjczycy 70%, Azjaci 24% Biali 3%, pozostali 3%

Jezyk. Urzędowy:        angielski, palau

Religie:                       katolicy 41,5%, protestanci 23%, inne wyznania (w tym rodzime) 35,5%

Analfabetyzm:             2% ludności powyżej 15 lat

Przyrost naturalny:      1,15% (2008)

Dł. Życia:                     71 lat (M: 67, K: 74 lata)

Gł. Miasta:                   Koror, Melekeok, Airai

Ludność miejska:        72%

Zatrudnienie:              5% – rolnictwo, 15% – przemysł, 80%- usługi

PKB na 1mieszk.:        7 600 USD (2005)

Waluta:                       1 Dolar USA = 100 Centów

 

 

Geografia

Palau (zwane też Belau) jest państwem wyspiarskim w Mikronezji, położonym na północnym Pacyfiku, w zachodniej części archipelagu Wysp Karolińskich. Część archipelagu wchodząca w skład Palau składa się z 8 dużych wysp, z których największą jest licząca 409 km² Babelthuap i około 250 małych wysepek (w większości niezamieszkanych). W zależności od genezy wyspy zbudowane są ze skał wulkanicznych lub wapiennych i otaczających je raf koralowych. Najwyższym szczytem na Palau jest Makelulu (Mt.Ngerchelchuus) liczący 242 m n.p.m. Wnętrza wysp pokryte są głównie wilgotnymi lasami równikowymi, lub sawannami. Na wybrzeżach widoczne są lasy namorzynowe (mangrowe). Bogata fauna głównie dzięki zwierzętom morskim, ale znaleźć tu też można wiele gatunków ptaków, a także krokodyle i jadowite węże.

Klimat równikowy, panujący na tych terenach jest gorący i wilgotny, a pora deszczowa trwa od maja do listopada. W tym okresie częstym zjawiskiem są tropikalne cyklony. Średnia roczna temperatura na Palau wynosi 27°C, przy rocznej sumie opadów dochodzącej do 3800 mm.

Liczba ludności wynosi około 21.000, z czego około 70% to rodowici mieszkańcy. Oprócz nich na wyspach mieszka dużo Filipińczyków, innych Azjatów oraz Europejczyków. Większość ludności mieszka na wyspach Angaur, Babelthuap, Koror i Peleliu. Językiem urzędowym na głównych wyspach jest angielski i palau (z grupy indonezyjsko-oceanicznej języków austronezyjskich). Na niektórych wyspach urzędowymi są też języki lokalne, np. Tobi i Angaur.

322a21f8-7933-11db-ba83-f975770e4413

Gospodarka

Główne gałęzie gospodarki Palau to turystyka, rolnictwo i rybołówstwo. Najbliższym sąsiadem, oddalonym o ok. 1000 km są Filipiny. Palau jest silnie dotowane przez Stany Zjednoczone i stanowi jedno z najzamożniejszych państw w rejonie. Japonia także inwestuje spore fundusze w tym kraju (na rozwój przemysłu energetycznego). Główne towary eksportowe to ryby (zwłaszcza tuńczyk), kokosy, rzemiosło artystyczne i szylkret. Uprawia się także banany, bataty, maniok i owoce cytrusowe. W przemyśle pracuje 15% społeczeństwa aktywna zawodowo, głównie przy przetwórstwie spożywczym. Ujemny bilans handlowy kraj stara się zwalczyć poprzez rozwój turystyki zagranicznej. Wyspy Palau są szczególnie popularne wśród amatorów nurkowania, obserwatorów podwodnej fauny i amatorów podwodnego polowania.

Walutą na Palau jest dolar amerykański, natomiast głównymi partnerami handlowymi Stany Zjednoczone, Japonia, Singapur i Korea Południowa.

Od 2006 roku stolicą Palau jest miejscowość Melekeok na wyspie Babelthuap, gdzie mieszka tylko około 300 mieszkańców. Wcześniej stolicą było Koror, największe miasto, z najlepiej rozwiniętą infrastrukturą, (utwardzone drogi, port, lotnisko) zamieszkane przez ponad 11 tys. ludzi. Obecnie Wyspy Koror i Babelthuap łączy nowoczesny most.

 

Historia

Wyspy Palau są zamieszkane od ponad 4000 lat i nie wiadomo skąd oryginalnie przybyli ich mieszkańcy, chociaż uważa się że najprawdopodobniej z Filipin. Prawdopodobnie pierwszym Europejczykiem, który dostrzegł wyspy, był hiszpański żeglarz Ruy Lopez de Villalobosa w 1543 roku. Od końca XVII wieku wyspy stanowiły posiadłość hiszpańską. Kolonizację rozpoczęto w latach osiemdziesiątych XVII w. W roku 1899 wyspy zostały sprzedane Niemcom, którzy zaczęli wydobywać tam rudę aluminium. W czasie I wojny światowej zajęte przez Japończyków. Po zakończeniu wojny zostały przyznane Japonii (1920 r.), jako terytorium mandatowe Ligi Narodów, a potem praktycznie zaanektowane przez Japonię. Japończycy kontynuowali prace górnicze i rozwinęli inne gałęzie przemysłu, np. połów tuńczyka. Zbudowali tu także bazę wojskową.

W czasie drugiej wojny światowej na wyspie Peleliu rozegrała się krwawa bitwa między siłami amerykańskimi a japońskimi, zakończona zwycięstwem Amerykanów.

W roku 1947 Palau stało się terytorium powierniczym ONZ pod administracją USA (do 1990 w ramach Powierniczych Wysp Pacyfiku). W roku 1979 mieszkańcy Palau odrzucili przyłączenie do Mikronezji, ze względu na różnice językowe i kulturowe, a zamiast tego zgłosili pretensje do zaistnienia jako suwerenne państwo, ogłosili konstytucję i proklamowali republikę Palau w 1981 roku, z własną konstytucją.  W 1982 władze państwa zawarły ze Stanami Zjednoczonymi układ o swobodnym stowarzyszeniu. Ratyfikowano go w 1993. W tym czasie wielokrotne próby uniezależnienia się od Stanów Zjednoczonych nie dały rezultatu. 1 października 1994 Palau uzyskało niepodległość jako państwo stowarzyszone z USA.

 

Ustrój

Palau jest republiką stowarzyszoną z USA. Głową państwa jest prezydent, który jest równocześnie szefem rządu. Jest on wybierany w wyborach powszechnych na czteroletnią kadencję, którą sprawować może najwyżej dwukrotnie.

Władzę ustawodawczą sprawuje dwuizbowy parlament zwany Olbill Era Kelulau (House of whispered decisions). W izbie niższej zasiada 16 parlamentarzystów, po jednym z każdego stanu, wybieranych w większościowych wyborach. Izbę wyższą tworzy 9 senatorów. Kadencja parlamentu trwa 4 lata. Istnieje również ciało doradcze – Rada wodzów (Council of Chiefs), w skład którego wchodzą przedstawiciele lokalnych grup etnicznych. Palau dzieli się na 16 okręgów administracyjnych, z którego każdy posiada własnego gubernatora. Władza wykonawcza należy do rządu powoływanego przez Prezydenta.

Polityka zagraniczna i obronna podlega USA, jednakże na wyspach nie stacjonuje ani lokalna, ani amerykańska armia. Istnieje natomiast lokalna policja.

 

 

Bibliografia:

Przeglądowy Atlas Świata. Australazja, Antarktyka, pod red. Rajmunda Mydela i Jerzego Grocha, Kraków 1999.

 

W internecie:

http://www.oceania.stosunki.pl/pa/

https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ps.html

http://www.palaugov.net

http://www.worldtravelguide.net/country/219/map/Australia-and-South-Pacific/Palau.html

http://govdocs.evergreen.edu/hotopics/asian-pacifichistory/flags.html

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *